Ustawi wa Kiroho: Njia za Kupatanisha Kiroho na Ujinsia (Kwa Ajili ya Siku 16 za Kupinga Ukatili – Mtazamo wa LBQ Nchini Kenya)

Uroho ni mojawapo ya maeneo ya ndani kabisa ya uwepo wa binadamu. Unaunda namna tunavyojielewa, jinsi tunavyochanganua dunia, na namna tunavyotafuta maana katika nyakati za kuchanganyikiwa, maumivu, furaha na matarajio. Lakini kwa wanawake wengi wasagaji, wapenzi wa jinsia mbili na queer nchini Kenya, uroho huwa uwanja wa vita ambamo utambulisho, hadhi na utu hutazamwa kwa shaka, kupingwa au kukataliwa. Katika Siku 16 za Kupinga Ukatili mwaka huu, ambapo mashirika ya LBQ nchini yanakusanyika kuangazia upendo na mamlaka upya ndani ya jamii zetu, ni muhimu pia tuzungumze kuhusu aina tulivu lakini yenye maumivu makubwa ya ukatili jeraha la kiroho linalojitokeza pale ujinsia na imani vinapokinzana.

Hii si hoja ya kinadharia. Ni hali halisi tulivu, ya ndani, lakini yenye uzito.

Kisa cha Mwamko na Mtafaruku

Tafakari hadithi ya kijana mmoja... tuitwe Amina.

Alikulia katika jamii yenye imani kali na iliyo na maadili ya kihafidhina. Kila Jumapili ilikuwa ni siku ya ibada; kila Ijumaa mama yake alikuwa akisoma maandiko kwa sauti. Alifundishwa kwamba Mungu ni upendo, imani ndiyo nanga ya roho, na utiifu ndiyo njia ya unyofu.

Kisha akiwa na miaka kumi na tisa, Amina alipendana kwa mara ya kwanza na mwanamke mwenzake.

Kilichofuata si uchanga wa mapenzi, bali dhoruba ya kiroho na ya kihisia. Aliomba kwa bidii hisia hizo zitoweke. Aliomba Mungu ausafishe moyo wake. Alifunga, akalia, akatubu, akaomba msamaha kwa mbingu kwa tamaa ambayo hakuichagua na hakuweza kuizima.

Kwa miezi kadhaa, aliishi katika hofu:

“Je, Mungu ananichukia?”

“Niliumbwa vibaya?”

“Naweza kuamini dini inayokataa uhalisia wangu?”

Ujinsia wake ukawa chanzo cha hofu ya kiroho. Mungu aliyekuwa akimwona kama wa huruma na wa malezi sasa alionekana kuwa mkali, mwenye hukumu na angalifu kupima uzito wa thamani yake.

Kama wanawake wengi wa LBQ waliokulia katika mazingira ya kidini yanayochukia ushoga, Amina alijikuta bila makazi ya kiroho. Akivutwa kati ya imani na utambulisho wake, alijiuliza ikiwa inabidi apoteze nafsi yake abaki katika dini, au apoteze dini ili ajinasue mwenyewe.

Hadithi yake si ya kipekee ni ukweli unaowaandama wengi kimyakimya.

Mgongano Kati ya Tamaa na Mafundisho ya Dini

Kwa wanawake queer waliokulia ndani ya dini, kugundua ujinsia mara nyingi husababisha mgawanyiko wa utambulisho. Dini nchini Kenya si mkusanyiko tu wa imani; ni jamii, familia, maadili, utambulisho wa kijamii, na kiini cha maisha ya kila siku. Kuhisi kutengwa kidini ni kuhisi kutengwa kijamii.

Changamoto hutokea kwa sababu dini nyingi zilizopangwa huona mapenzi ya jinsia moja kama kosa, upotovu au dhambi. Maandiko hutumiwa kama silaha. Mahubiri hujaa hukumu. Ukimya huwa njia ya kufuta uwepo wa watu queer hawatajwi, hawatambuliwi.

Kisaikolojia, hii huzalisha:

chuki ya ndani dhidi ya ushoga,

aibu ya kudumu,

hofu ya kiroho,

mgawanyiko wa hisia,

na imani ya muda mrefu kwamba mtu lazima aombe msamaha kwa kuwa vile alivyoumbwa.

Wengi hueleza kana kwamba wanajadiliana na Mungu kila siku wakitoa sehemu zao kwa kubadilishwa na kukubalika. Jambo la kusikitisha ni kwamba wanapigana vita ambavyo imani yao haikukusudiwa kuunda.

Dini Zilizopangwa na Nafsi ya Queer

Kuzungumza kwa uaminifu kuhusu mgongano huu si kushambulia imani, bali ni kukiri mipaka na upungufu wa taasisi za kidini.

Baadhi ya makanisa na misikiti huhubiri upendo usio na masharti lakini huishi kwa kuonyesha mapokezi yenye masharti magumu. Wengine hutafsiri maandiko bila muktadha, wakiyageuza kuwa silaha za kujenga chuki. Wengine huwataka watu queer wachague kati ya ujinsia wao na wokovu wao chaguo la kikatili linalobomoa utu.

Hata hivyo, licha ya madhara haya, wanawake wengi wa LBQ bado humtafuta Mungu. Bado huomba. Bado huamini. Bado hutumaini. Bado hutaka kuunganishwa na nguvu kuu ya kiroho, hata wakati jamii zao zinawazuia kupumua.

Hilo linadhihirisha ukweli muhimu: roho ya mwanadamu huwa na kiu ya Mbinguni hata pale taasisi zinapomkataa.

Vipengele vya Kisaikolojia vya Mtafaruku wa Kiroho

Kutoka kwa mtazamo wa saikolojia ya ushauri, mgongano kati ya ujinsia na imani ni aina ya migogoro ya kimaumbile (existential dissonance). Husambaratisha:

hisia ya maana ya maisha,

utambulisho wa binafsi,

usalama wa kihisia,

na maelewano ya ndani.

Mwanamke queer anaweza kuhisi hatia kwa kupenda, aibu kwa kutamani, na hofu kali ya adhabu ya Mungu. Anaweza kuishi maisha mawili akiwa queer faraghani na “mtakatifu” hadharani bila kujihisi mzima.

Huu mgawanyiko ni jeraha, si kosa la maadili.

Uponyaji huanza pale mtu anapogundua kwamba imani ya kweli haikusudiwi kufuta utu wa mtu bali kuutia nguvu. Imani yoyote inayohitaji mtu ajifute haiwezi kuwa tiba ya roho yake.

Njia za Kupatanisha Uroho na Ujinsia

Safari ya kuwa mzima ni ya binafsi sana, lakini kuna hatua tulivu zinazoweza kuongoza wanawake queer kuelekea ustawi wa kiroho:

1. Rejesha Uroho Kama Safari ya Binafsi

Uroho si kanuni za kuamriwa; ni safari ya roho. Unaruhusiwa kufasiri imani kwa namna inayokutengeneza, si inayokuvunja.

2. Kubali Maswali Yako Bila Hofu

Shaka si usaliti wa imani. Ni mlango wa kutafuta ukweli wa kina zaidi.

3. Tofautisha Kati ya Mungu na Taasisi za Binadamu

Makanisa, misikiti, na viongozi ni wanadamu. Mungu hakutengenezwa kwa sura ya ubaguzi wa wanadamu.

4. Tafuta Tafsiri za Kidini Zinazojumuisha Watu Queer

Dunia ina wanazuoni wengi wanaowakumbatia watu queer kupitia tafsiri za kina na za ukombozi. Maarifa huleta uhuru.

5. Tengeneza Jamii Endelevu ya Kiroho

Pata watu unaoweza kushirikiana nao kiroho bila kuhisi hukumu. Upweke huzalisha aibu; jamii huleta tiba.

6. Fanya Mazoea ya Kiroho Yanayokurudisha Kwako

Tafakari, kunyamaza, kuandika shajara, au kuswali vinaweza kukurudisha nyumbani kwa nafsi yako na kwa Mungu.

7. Kataa Aibu Iliyopandikizwa Ndani Yako

Aibu ya ujinsia si ya kuzaliwa nayo ni ya kufundishwa. Inaweza kufutwa.

8. Kubali Kujihisi Umpendwa - Kimwili na Kiroho

Mungu hakuhitaji ujinyime ili akupende. Na wala upendo wa binadamu haupingani na upendo wa Mungu.

9. Tafuta Ushauri wa Kitaalamu Unapohitajika

Kiwewe cha kidini ni halisi. Tiba ya kisaikolojia inaweza kusaidia kupata utulivu.

10. Teua Kweli Badala ya Kuishi katika Kimya cha Uoga

Roho yako inastahili uaminifu. Moyo wako unastahili amani.

Hitimisho la Kutia Moyo

Tunapoadhimisha Siku 16 za Kupinga Ukatili nchini Kenya, tukumbuke kwamba ukombozi si wa kijamii pekee bali pia ni wa kiroho. Kwa wanawake wengi wa LBQ, kurejesha ustawi wa kiroho ni tendo la ukombozi. Ni kukataa kuachana na Mungu kwa sababu wengine wanadai kumiliki mlango wa kumfikia. Ni tamko kwamba upendo wa kiroho na wa kimapenzi unaweza kuishi pamoja, kuendelea na kustawi.

Hakuna mwanamke anayepaswa kujinyima utambulisho wake ili afae kikanisa.

Hakuna roho inayopaswa kuambiwa haistahili Mbingu.

Hakuna moyo unaopaswa kufukuzwa mbali na kiini chake cha kiroho.

Kupatanisha ujinsia na kiroho ni kurejesha ubinadamu wako kamili.

Ni kusimama, kama Amina, na kusema kwa ujasiri:

“Mimi ni mzima. Mimi ninapendwa. Ninajihusu, na ninamhusu Mungu.”